Een dag geen koffie is een dag niet geleefd: Carpe Cafeïne

Koffie in het peloton, dat is zoals bier op een metal concert of XTC tijdens een house party. Iedereen maakt er gebruik/misbruik van en het lijkt er dus onlosmakelijk mee verbonden. Waarom is koffie zo populair bij gravel- mountainbikers en wegrenners? En levert dat zwarte goud jou ook “goud” op in je drang naar “presteren”?

Eddy en consoorten

Koffie, en vooral de producenten van koffie machines, hebben een lange traditie in het wielrennen. Meer bepaald als sponsor van bekende wielerploegen. Denk daarbij aan Saeco, een producent van espresso machines die zowel in de mountainbike als wegwielrennerij als sponsor aanwezig was. In het huidige profpeloton is Segafredo (assortiment van koffiebonen), cosponsor in de wielerploeg van onder andere Jasper Stuyven en ex-wereldkampioen Mads Pedersen. Maar, zoals zo vaak heeft wielerheld Eddy Merckx voor een hoge vlucht in koffie-sponsoring gezorgd na zijn passage bij de Faema ploeg. Vandaag de dag zien renners er graten in om zich aan koffie te verbinden.

Nederlanders zijn altijd wat voor op Vlamingen/Belgen wat het ontginnen van nieuwe business betreft. Getuige daarvan is ex prof Laurens ten Dam die een eigen koffie merk heeft (samen met Il Magistrale) of Jumbo-Visma renner Robert Gesink die een mobiele koffie bar (genaamd “The Broomwagon”, bezemwagen) uitbaat. Dichter bij huis heeft ex-mountainbiker Jonas De Backer reeds 3 jaar een koffie bar geopend in Diepenbeek (Kaffee Cyclette). Nu goed, uiteindelijk is het allemaal de schuld van Eddy…

Legale doping

Het gegeven dat koffie aanwezig is als sponsor in het peloton, verklaart natuurlijk niet het gebruik van cafeïne door de renners in datzelfde peloton. Dé hoofdreden is dat cafeïne zowat de enige direct prestatie bevorderende stof is die niet op de dopinglijst staat. Wanneer je 3 tot 6 milligram cafeïne per kilogram lichaamsgewicht inneemt, mag je een prestatie verbetering van 3% bij een inspanning vanaf 30 minuten verwachten. De reden? Cafeïne heeft een invloed op het centrale zenuwstelsel en de stofwisseling in de spieren. Daarnaast ben je alerter en reageer je sneller. Tot 2004 stond cafeïne trouwens op de dopinglijst van het WADA. Er werd een limiet ingesteld van acht espressoshots per dag. Wie meer nam, overtrad de dopingregels.

Coffee ride

3 to 6 milligram cafeïne per kilogram lichaamsgewicht, hoeveel koffies zijn dat nu? Voor een gravel grinder van 70 kilogram betekent dat 420 milligram cafeïne, wat gelijk staat aan ongeveer vijf koffies. Recent onderzoek leert bovendien dat een halvering van die dosis (dus 3 koffies, altijd naar boven afronden) ook al een gunstig effect oplevert bij een renner van 70 kg. Dus het is zeker niet nodig om je boordevol van het zwarte goud te gieten vooraleer je gaat rijden. Het is trouwens een vreemde gewoonte, maar menig profrenner en mountainbiker spreekt over een coffee ride wanneer ze gaan losrijden. 1 uurtje rustig bollen en een espresso tussendoor (of achteraf). Maar net op die rustdag heb je geen cafeïne boost nodig!

Hoe langer, hoe beter

De cafeïne in de koffie zorgt ervoor dat er een aantal hormonen is ons lichaam geactiveerd worden zoals adrenaline, dopamine en het stress hormoon cortisol. Dit zijn dezelfde stoffen die vrijkomen wanneer we in de zogenaamde “fight or flight” modus komen of wanneer we stress ervaren zoals bij het spreken voor een grote groep mensen, het afleggen van een examen of wanneer je je fysiek bedreigd voelt. Wat er op dat moment in het lichaam gebeurt, is dat aminozuren in de spieren en glycogeen in de lever heel snel wordt omgezet naar glucose die vervolgens vrijkomt in de bloedsomloop. Doordat je lichaam in een snel tempo veel glucose aanmaakt, levert dit energie op die jij vervolgens kan gebruiken. Onderzoek leert dat hoe langer de inspanning duurt, hoe groter het effect wordt omdat je metabolisme als het ware naar een hogere versnelling schakelt. Belangrijk is ook om te weten dat cafeïne de vetverbranding stimuleert, maar ook dehydraterend werkt. Dus koffie is een ideaal “product” voor duursporters, backpackers, randonneurs, ultra gravel riders, 200-kilometer-knallers en dergelijke meer … zolang ze maar genoeg vocht binnenkrijgen.

Koffiesnob

Koffie is voor een groot deel ook imago. Je staat hip met een espresso, achteloos rondkijkend door je fancy zonnebril, de klep van het “koersklakske” subtiel omhoog wijzend. Je eigen koffie zetten, een koffiebar bezoeken, napraten van een gravel raid, … Het hoort er allemaal bij. Uiteraard kan je ook je dosis cafeïne binnen krijgen door een energie drank te drinken. Naast het feit dat je er vleugels van krijgt, bevat een energie drank van 250 ml ongeveer 80 milligram cafeïne. Cafeïne is ook in supplementen verkrijgbaar, al bevatten deze snel 200 milligram cafeïne. Maar dan drinkt onderstaande véél liever 3 espresso’s in een hippe koffie bar. Het wordt intussen hoog tijd om de spreuk “carpe diem” (pluk de dag) samen met het koffieprut naar de vuilbak te verwijzen. Carpe cafeïne is het nieuwe adagium!

Foto’s: Trek-Segafredo/Jojo Harper – Jan Van Herck – Yannick Schepers