Test | CeramicSpeed MTB-derailleurkooi en -trapaslagers: het rad van fortuin?
Door Rémi Groslambert -

Atleten die topprestaties willen leveren, optimaliseren hun trainingen, hun fiets en alle onderdelen ervan. In de zoektocht naar marginale winsten komt ook de keuze voor de juiste lagers en derailleurkooi aan bod. CeramicSpeed biedt een reeks producten aan die speciaal gericht zijn op het optimaliseren van de prestaties op dit gebied. Uit dat aanbod hebben we de MTB-derailleurkooi voor Sram getest en trapaslagers in de DUB-standaard.
CeramicSpeed is een Deens bedrijf dat gespecialiseerd is in hoogwaardige keramische lagers. Het bedrijf staat bekend om de lange levensduur van zijn producten die wrijvingsarm zijn en … voor hun nogal buitensporige prijs! Met een adviesprijs van 579 euro voor een derailleurkooi met derailleurwieltjes en van 419 euro voor een trapas is het terecht om je af te vragen of deze producten wel interessant zijn. Zijn ze, gezien de hoge prijs, alleen weggelegd voor de profs? Of kunnen ze ook minder ijverige beoefenaars tevreden stellen?
Wat betekent keramisch?
Onder keramisch verstaan we een familie van materialen die uit aarde worden gemaakt en die tijdens het bakken op een min of meer hoge temperatuur een onomkeerbare fysisch-chemische transformatie hebben ondergaan. Bij CeramicSpeed zijn de kogels gemaakt van siliciumnitride. Dit materiaal staat bekend om zijn uitzonderlijke hardheid, lichtheid en de goede afvoer van warmte die ontstaat door wrijving. Hier hebben we te maken met hybride keramische lagers, wat betekent dat de kogels keramisch zijn, maar de lagerringen van staal.
Welk voordeel ten opzichte van staal?
Naast de gewichtsbesparing (60% ten opzichte van staal) zijn de twee belangrijkste voordelen de langere levensduur en de aanzienlijk lagere wrijvingscoëfficiënt. CeramicSpeed gebruikt kogels van zeer hoge kwaliteit (klasse 3). Het merk kondigt de volgende cijfers aan: 15% hardere kogels, die 99% meer belast kunnen worden en 100% vloeiender werken dan andere keramische kogels op de markt.
De OSPW X-derailleurkooi
OSPW staat voor OverSize Pulley Wheels, wat betekent dat de derailleurwieltjes oversized zijn. In dit geval tellen we 14 tanden op het bovenste derailleurwieltje (idler pulley of geleidewieltje) en 20 tanden op het onderste derailleurwieltje (tension pulley of spanningswieltje), vergeleken met de gebruikelijke 14 en 16 tanden bij Sram. CeramicSpeed koos ervoor om 14 tanden te behouden op de idler pulley voor een goede schakelnauwkeurigheid door de hoekvrijheid van het derailleurwieltje te beperken. Door de tension pulley groter te maken, wordt de ‘bocht’ van de ketting zachter en daarmee ook de wrijving. Meestal kiezen merken ervoor om derailleurwieltjes met een kleine diameter te gebruiken om de schakelnauwkeurigheid te vergroten, ten koste van het rendement. Hier is het mogelijk om beide te combineren dankzij zeer hoogwaardige materialen.
De aanduiding ‘X’ komt overeen met het nieuwe MTB-assortiment dat gericht is op het verbeteren van de afdichting van de lagers. Er wordt gebruikgemaakt van 2 nieuwe aluminium lagerschalen die het lager volledig omsluiten en die voorzien zijn van de Active Debris Remover (ABR) technologie. Deze technologie zorgt ervoor dat vuil dat in de buurt van het lager komt, automatisch wordt afgevoerd. De derailleurwieltjes kregen de naam ‘Alpha Disc’ en hebben geen openingen om verstoppingen door vuil te voorkomen. Ze hebben een tweedelige constructie: de narrow-wide tanden zijn gemaakt van carbon om geluid en slijtage te verminderen. Het centrale gedeelte is gemaakt van aluminium en heeft de functie stijf en solide te zijn.
De montage van deze twee componenten is relatief eenvoudig. Om de standaard Sram-kooi te verwijderen, wordt aanbevolen om de derailleur van de fiets te verwijderen. Dit is echter niet absoluut noodzakelijk. Vervolgens moet de kooi geblokkeerd worden met behulp van de kooivergrendeling. Met behulp van het meegeleverde gereedschap moet je de ‘stop screw’ verwijderen. Vervolgens kunnen we de kooi ontgrendelen en om zichzelf heen laten draaien, zodat de trekveer volledig ontspant. Het enige dat nog rest is het losdraaien van de ‘cage bolt’. De kooi is nu volledig gedemonteerd. Vervolgens moet je de omgekeerde procedure volgen om de CeramicSpeed-kooi weer in elkaar te zetten: schroef de cage bolt erin, draai de kooi 360 graden om deze op spanning te brengen, vergrendel de kooi, schroef de stop screw erin, ontgrendel de kooi en klaar! Het enige dat je nu nog hoeft te doen, is de derailleur weer op de fiets monteren, en vervolgens het achterwiel en de ketting. Het kan nodig zijn dat je de derailleur opnieuw moet afstellen en dat de ketting moet vervangen worden door een langer exemplaar.
De kooi wordt verkocht voor 579 euro (een Sram Eagle AXS XX SL-derailleur kost 700 euro waarvan de kooi alleen iets meer dan 200 euro kost). De kooi weegt 111 gram (112 gram aangekondigd), tegenover 87 gram voor de originele Sram-kooi. Op CeramicSpeed-kooien zit een levenslange garantie.
BB92-trapaslagers voor SRAM DUB
De trapaslagers van CeramicSpeed lijken veel op een klassieke Sram DUB BB92. Het grote verschil is dat het de bekende keramische kogels bevat en dat de ringen zijn gemaakt van gehard staal met een gecoate behandeling. Deze oppervlaktebehandeling heeft een extra dikte van slechts 3 micron en heeft corrosiewerende, verhardende eigenschappen die de lagers soepel doen lopen. Hierdoor heeft het lager volgens het merk een zeer lange levensduur en een perfecte werking. Net als de SRAM DUB-trapassen heeft het exemplaar van CeramicSpeed een tunnel tussen de twee lagers om de afdichting te perfectioneren. De gecoate versie van de kast heeft een levenslange garantie, de standaardversie heeft een garantie van 4 jaar, die zelfs geldt bij een eenvoudig gebrek aan de soepele werking van de lagers (mits het onderhoud correct is uitgevoerd, uiteraard).
De installatie verloopt volgens een heel klassieke procedure: je moet de oude trapaslagers verwijderen, de schroefdraad goed schoonmaken en invetten en vervolgens de twee cups één voor één aandrukken met het juiste gereedschap. Zorg ervoor dat de tunnel goed in de tweede cup past. Plaats vervolgens het eerder schoongemaakte en ingevette crankstel terug. Vergeet de stofkappen niet die aan beide kanten van de behuizing zitten. Op de website van CeramicSpeed vind je een handleiding waarmee je kunt bepalen hoe je de spacers moet plaatsen, afhankelijk van jouw model van fiets. Nu hoef je er alleen nog maar voor te zorgen dat de kettingbladen en cranks correct zijn gepositioneerd ten opzichte van het frame.
De prijs van de trapas bedraagt 419 euro, terwijl de prijs voor een standaardmodel rond de vijftig euro ligt. De trapas weegt 77 gram met tunnel (76 gram aangekondigd), tegenover 68 gram voor de originele Sram-trapas.
Ceramicspeed derailleurkooi en trapaslagers voor de MTB: de terreintest
Een energiebesparing tot 2,4 watt en tot 60% minder wrijving op de kooi en 75% minder op de trapas voor een levensduur die 5 keer hoger ligt, dat kondigt CeramicSpeed aan. Maar voelt de gemiddelde gebruiker dit ook? Gaan we echt sneller zonder extra inspanning? We hebben deze componenten gedurende meerdere maanden getest op allerlei soorten terrein en onder zeer strenge winterse omstandigheden. Dit is ons verdict na enkele honderden kilometers.
Laat ons eerst verduidelijken dat onze Scott Spark RC World Cup Evo waarmee we deze test hebben uitgevoerd, reeds was uitgerust met een zeer hoogwaardige Sram T-Type XX SL derailleur waarvan de originele kooi al was uitgerust met keramische derailleurwieltjes, en dat de Sram DUB-trapas nog vrij recent is en soepel werkt. Toch is er wel degelijk een klein verschil te voelen: we merken dat de soepelheid toeneemt, alsof de ketting beter gesmeerd is. De trapas en de derailleurwieltjes werken uitzonderlijk soepel, wat ons aanmoedigt om snelheid te maken. Het is een heel prettig gevoel, alsof er niets verloren gaat en elke watt die onze benen produceren, wordt doorgegeven aan het achterwiel.
Na verloop van tijd blijft dit gevoel bestaan en de duurzaamheid van de lagers lijkt goed. Als je de aandrijving achteruit draait, zie je dat er heel weinig wrijving is. Het is verbazingwekkend. Gaan we veel sneller? Niet echt, maar het voelt wel makkelijker aan. Dit is werkelijk wat je een ‘marginale winst’ zou kunnen noemen. En als je al deze marginale winsten bij elkaar optelt, kan dat een klein verschil maken op de chronotijd.
Kan iedereen het verschil voelen? Wij zouden zeggen van wel. De verschillen in cadans tussen de profs en de minder ervaren renners zijn minimaal. Er is dus niet per se een reden waarom de impact bij de profs groter zou zijn, maar voor profs zijn de paar watts die worden genoemd niet te verwaarlozen. Het kost honderden uren training om op dit niveau 10 watt te winnen. Voor een amateur komt zo’n winst neer op een vooruitgang van ongeveer 1%, een marginale winst, zeker, maar als er geen gebreken zijn, waarom zouden we ons dit dan ontzeggen?
Eerlijk gezegd hebben we geen echte minpunten gevonden. Het schakelen verloopt nog steeds uitstekend en is grotendeels vergelijkbaar met de originele kooi. Wat de stevigheid betreft, is er na enkele aanrakingen met takken of stenen geen schade te bemerken. De volle derailleurwieltjes doen hun werk goed: er blijft geen vuil achter.
We kunnen bijna zeggen dat de lagers net zo draaien als op de eerste dag, een geweldige prestatie gezien de omstandigheden. Bij de trapas is één van de twee cups nog intact, de andere vertoont lichte krassen. Na demontage, reiniging en smering werkte alles weer normaal. CeramicSpeed communiceert een nauwkeurige procedure voor het uitvoeren van het onderhoud en verkoopt perfect aangepaste producten. Bij de trapas wordt zelfs een langdurig vet meegeleverd. De lagerschalen kunnen eenvoudig en zonder speciaal gereedschap worden verwijderd. We zien geen corrosie, geen voortijdige slijtage.
Als het om prestaties gaat, zijn CeramicSpeed-producten niet alleen voor de elite. De duurzaamheid van de producten en de behaalde resultaten zijn voor elke beoefenaar een bewijs. Het is waar dat je er geen kampioen van wordt, maar het heeft wel invloed op je streven naar prestaties, ongeacht het niveau.
Conclusie
Laten we eerlijk zijn: dit soort investeringen zijn een van de laatste details die geoptimaliseerd moeten worden. Voordat we op dit punt komen, zijn er nog tientallen andere factoren die geoptimaliseerd kunnen/moeten worden: het goed afstellen van je fiets, het onderhouden van je lagers en aandrijving, de keuze van de juiste banden, enz. Uiteraard zijn deze producten zinloos als je aandrijving niet perfect schoon en gesmeerd is. Het verlies door een slechte smering is veel groter dan de marginale winsten die de producten van CeramicSpeed opleveren. De producten zijn robuust, werken soepel, zijn eenvoudig te monteren en hebben een levenslange garantie: wij zijn ervan overtuigd en zien alleen maar voordelen … tot het moment dat we moeten afrekenen, want dit is wel een zeer kostelijke upgrade!
Meer info via https://ceramicspeed.comeu