Test nieuw | Mondraker Crafty: een metgezel met een sterk karakter
Door Adrien Protano -

Er werd reikhalzend uitgekeken naar de evolutie van de Mondraker Crafty, een ware bestseller van het Spaanse merk. Met de komst van de nieuwste Bosch CX-motor maakte Mondraker van de gelegenheid gebruik om het frame volledig te herzien. De demper kreeg een andere plaats, de kinematica werd vernieuwd en er zijn kleine veranderingen zichtbaar in de geometrie.
Wanneer de naam Mondraker valt, moeten we automatisch aan de Crafty denken. Net als de Spark bij Scott of de Stumpjumper bij Specialized is de naam Crafty verbonden met Mondraker omdat het model heeft bijgedragen aan het imago en de populariteit van het merk bij het grote publiek.
Het is Miguel Pina, de CEO van het Spaanse merk, die ons kennis laat maken met dit nieuwe model: “De Crafty is een heel belangrijk model voor ons en daarom hebben we de tijd genomen om deze nieuwe generatie te ontwikkelen.”
Het is essentieel dat hij zich ontwikkelt, moderniseert en marktleider blijft in zijn categorie
Op dit punt is het onmogelijk om de grote baas tegen te spreken. De vorige generatie dateert uit 2019 en begint het gewicht van de jaren met zich mee te dragen. Het moet gezegd dat het e-MTB veld nog steeds midden in een innovatiegolf zit en daarom wreed is voor recente modellen die snel worden ingehaald door de laatste nieuwigheden op de markt. “Het is essentieel dat hij zich ontwikkelt, moderniseert en marktleider blijft in zijn categorie”, voegt het merk eraan toe.
Een waarheid die nog meer duidelijk is in vergelijking met de eerste Crafty, die in 2016 op de markt werd gebracht en die het merk in zijn koffers mee had genomen naar deze presentatie, zodat we de evolutie die het model heeft doorgemaakt met eigen ogen kunnen aanschouwen. “Vanaf het eerste model was het idee niet alleen om een shuttle op wielen te hebben, maar om van de klim te genieten. Daarom wilden we hand in hand samenwerken met een motorfabrikant, en niet alleen een zakelijke relatie hebben”, voegt Miguel Pina toe. Je zult merken dat deze eerste Crafty een Bosch-motor heeft … net als dit nieuwe model en de generatie daartussenin. Getuige van een succesvolle samenwerking? Zonder twijfel, we komen er hieronder op terug.
Ondanks de geboekte vooruitgang en de ontwikkelingen van dit nieuwste model, behoudt de nieuwste Mondraker Crafty zijn DNA: dat van een veelzijdige en atypische e-mountainbike met een veerweg voor/achter van 160/150 mm en wielen van 29″.
Frame: de kenmerken van zijn vader
Agressieve uitstraling? Scherpe lijnen? Bovenbuis in de vorm van een ‘dun’ scheermesje? Opening in de voorste driehoek? Alle vakjes zijn aangevinkt om een frame van Mondraker te beschrijven! De Mondraker Crafty heeft alle kenmerken van zijn vader en we herkennen de handtekening van het merk op dit frame.
“Voor het ontwerp van deze Crafty hebben we veel inspiratie gehaald uit de Neat en Sly”, legt Salva Martínez, productmanager binnen het merk, uit.
Qua constructie bestaan er verschillende versies naast elkaar in de catalogus van het merk: drie modellen hebben een volledig carbon frame, drie andere hebben een aluminium achterdriehoek en een carbon voordriehoek en er is een model dat volledig uit aluminium is vervaardigd. Ons testmodel, hier op de foto, is voorzien van een aluminium achterdriehoek.
Qua gewicht weegt het zwaarste model (Crafty RR – hier op de foto) 24,2 kg, terwijl het lichtste model (Crafty RR SL) 21,1 kg op de weegschaal weergeeft. De overige modellen wegen ongeveer 23 kg. Op dit moment kennen we het gewicht van het volledig aluminium model nog niet. “We zijn erin geslaagd om voor de versie met de aluminium achterdriehoek een vergelijkbaar gewicht te behouden als voor het full carbon model (ongeveer 3,1 kg voor het frame zonder demper). Het verschil met de rocker van de carbon versie bedraagt ongeveer 500 g”, voegt Salva toe.
Zoals je kunt zien lopen de kabels intern – volledig geleid – door het frame, met een ingang in de balhoofdbuis. Het merk laat echter ook de mogelijkheid open om ze rechtstreeks via de headset door te voeren. Leuk! In het frame passen twee bidonhouders (of een extra batterij en een bidon), naast de reguliere plaats zijn er ook nokken aan de onderkant van de bovenbuis te vinden.
Mondraker weet te vertellen dat het aandacht heeft besteed aan het zo stil mogelijk maken van zijn model. De grote bescherming van de liggende achtervork aan de aandrijfzijde moet daartoe bijdragen. De motor/bottom bracket/onderkant van de onderbuis is ook voorzien van een grote harde plastic beschermkap. Aangezien de definitieve beschermkappen niet op tijd arriveerden voor de presentatie, was de plastic bescherming op onze testmodellen in werkelijkheid een 3D-geprint exemplaar, en dus (zeer) kwetsbaar. Deze ging dan ook stuk tijdens een van onze ritten, wat misschien zichtbaar is op sommige foto’s. “Maak je geen zorgen, dit kleine euvel zal worden gecorrigeerd met de definitieve plastic beschermkappen”, aldus het merk.
Ondersteuning: daar is de nieuwe Bosch CX!
De eerste Mondraker Crafty uit de geschiedenis (2016) was voorzien van een Bosch-ondersteuning, de vorige Crafty (2019) werd destijds bij de lancering van de Bosch CX op de markt gebracht … Het is dan ook volkomen normaal gezien de historie van het model dat deze nieuwe Mondraker Crafty beschikt over de nieuwe generatie motoren van Bosch!
85 Nm, 600 Wh en 340% maximale ondersteuning
We hebben al uitgebreid over deze motor gesproken in dit artikel: Test nieuw | Bosch Performance CX-motor 2025: stoere jongen met een zacht hart. We herhalen hier enkel de kerncijfers: 85 Nm, 600 Wh en 340% maximale ondersteuning … d.w.z. identieke gegevens als de vorige generatie, maar met een heel ander gevoel op het terrein.
Interessanter is de keuze die het Spaanse merk maakte om zijn frame rond deze motor te bouwen. “Bij de eerste Crafty hebben we eenvoudigweg de motor aan het frame bevestigd, zoals de conversiekits die we vandaag de dag zien (de kits waarmee je een ‘klassieke’ fiets in een e-bike kunt transformeren). Nu zochten we naar een echte versmelting tussen het frame en de motor. Het gaat daarbij om de constructie, maar ook om de kinematica, de geometrie, de keuze van de componenten, …”, legt Salva uit.
“We kregen veel verzoeken van het grote publiek voor een verwijderbare batterij. Dit verklaart deze keuze”, voegt de productmanager van het merk toe. Jawel, bij deze nieuwe Mondraker Crafty is de batterij verwijderbaar. Er worden twee batterijopties aangeboden (600 en 800 Wh, afhankelijk van het model) en beide zijn compatibel met alle frames. Zoals Léo je uitlegde bij de presentatie van de nieuwe Bosch-motor: “De Powertube 800 heeft dezelfde lengte als de 600, dezelfde breedte en wordt op dezelfde manier in het frame bevestigd: het verschil zit hem in de dikte van de batterij. Als het frame hiervoor is ontworpen, kun je ervoor kiezen om een grote batterij van 800 Wh voor maximale autonomie te nemen of liever de kleinere 600 Wh gebruiken om wat gewicht te besparen.” Het is ook mogelijk om te kiezen voor de 250 Wh Range Extender. De Crafty beschikt tot slot ook over de nieuwe display van Bosch.
Veringen: een nieuwe weg
Grote verandering voor de Crafty 2025: de demper is verplaatst ten opzichte van het vorige model. Dit is een trend die we ook bij concurrerende modellen hebben waargenomen. De demper werd lager en dichter bij het bottom bracket en de motor geplaatst om het zwaartepunt van de fiets zoveel mogelijk te verlagen.
“We hebben veel geleerd dankzij het CNC-prototype dat we voor de Neat hebben gemaakt. De demper is iets kleiner dan bij het vorige model, wat zorgt voor meer gevoeligheid en comfort”, legt Israel Romero uit, die deel uitmaakt van de afdeling productontwikkeling en verantwoordelijk is voor de marketing en communicatie binnen het merk.
Mondraker legt uit dat het nauw met Fox heeft samengewerkt om een interne setting te ontwikkelen die specifiek is voor de fiets en perfect past bij de kinematica ervan. “We waren niet overtuigd door de Float X voor deze kinematica. Met deze nieuwe instellingen hebben we iets veel overtuigenders gevonden! Het is mogelijk om een andere demper te monteren of zelfs te kiezen voor een model met spiraalveer, maar geloof me, je wilt geen andere”, vervolgt Israel.
Geometrie: kwestie van verfijning
De Crafty volgt de Forward Geometry van het merk. Ter herinnering dit ontwerp wordt gematerialiseerd door een frame met een grote voorste driehoek (of beter gezegd reach), geassocieerd met een (zeer) korte stuurpen. Voor deze nieuwe Crafty heeft Mondraker de maten van zijn fietsen herzien en een nieuwe M/L geïntroduceerd.
Qua afmetingen vertaalt zich dat in een reach van 475 mm in maat M/L en door een liggende achtervork van 455 mm, een zitbuishoek van 77,5° en een balhoofdhoek van 64,1°. Ter vergelijking: de vorige generatie in maat M had dezelfde liggende achtervork, maar de reach bedroeg toen 470 mm, de zitbuishoek 76° en de balhoofdhoek 65,5°. Houd er echter rekening mee dat de vergelijking vertekend is, aangezien Mondraker op deze nieuwe Crafty een extra tussenmaat tussen M en L introduceert, voor bikers met een lichaamslengte halverwege tussen de twee maten. Wij reden met een maat M, die perfect is tot een lengte van ongeveer 1m75. Daarna raden wij maat M/L aan.
Met een flip-chip kun je de balhoofdhoek nog iets vlakker maken (64,15°) en de fiets verlengen zodat de reach toeneemt tot 476 mm in maat M/L.
Onderdelen
Voor de duur van deze test stelde Mondraker ons de RR-versie ter beschikking. In deze versie is de Crafty uitgerust met een Fox 38 Grip X2 Factory-voorvork met 160 mm veerweg en een Fox Float X Evol Factory-demper van 150 mm.
Zowel de aandrijving als de remmen zijn afkomstig van Sram, met respectievelijk een GX Eagle T-Type groep en een paar Maven Bronze geassocieerd met remschijven van 200 mm.
Voor het onderstel viel de keuze op een paar Mavic E-Deemax wielen met daarrond een Maxxis Minion DHF (2.6″, EXO+, Maxx Terra) aan de voorkant en een Minion DHR II (2.6″, EXO+, Maxx Terra) aan de achterkant. Laten we het abces vanaf het begin doorprikken, want we begrijpen de keuze van het merk voor zo’n brede banden niet echt. We leggen het in detail uit in de terreintest verderop.
De aluminium OnOff-cockpit (stuurpen van 30 mm, stuur van 800 mm met een rise van 25 mm) komt uit eigen huis. De telescopische zadelpen is een OnOff Pija met een drop tussen 180 en 155 mm. Dit wordt aangevuld met een zeer goed Ergon SM10-zadel dat ons erg goed beviel! Minder goede vermelding echter voor de handvatten, die ons comfort leken te ontberen (dikte te dun of materiaal te hard?) en die glad bleken te zijn als ze nat waren.
Versies, gewicht en prijzen van de Mondraker Crafty
De Carbon R is het instapmodel van de Crafty-familie en heeft een carbon voordriehoek en aluminium achterdriehoek. Hij heeft een aangekondigd gewicht van 23,9 kg, een adviesprijs van 7199 euro en is als volgt uitgerust:
- Fox 38 Grip Performance-voorvork van 160 mm
- Fox Float X Performance-demper van 150 mm
- Shimano XT-aandrijving
- Shimano XT-remmen
- Mavic E-Deemax wielen
- Maxxis Minion DHF/DHR II-banden
Net daarboven vinden we de versie die dit artikel illustreert, de Crafty Carbon RR (24,4 kg) met een prijskaartje van 8499 euro:
- Fox 38 Grip X2 Factory-voorvork van 160 mm
- Fox Float X Factory Evol-demper van 150 mm
- Sram GX AXS T-Type aandrijving
- Sram Maven Bronze-remmen
- Mavic E-Deemax wielen
- Maxxis Minion DHF/DHR II banden
De RR S van 9499 euro is met 22,6 kg weer wat lichter. Zijn technische fiche:
- Fox 38 Grip X2 Factory-voorvork van 160 mm
- Fox Float X Factory Evol-demper van 150 mm
- Sram XO AXS T-Type aandrijving
- Sram Maven Silver-remmen
- Mavic E-Deemax S wielen
- Maxxis Minion DHF/DHR II banden
De Crafty Carbon XR is met zijn voorvork van 170 mm en spiraaldemper potiger. De prijs is dat ook: 10499 euro.
- Öhlins RXF38 M-voorvork
- Öhlins TTX22M-demper
- XO AXS T-Type aandrijving
- Sram Maven Silver-remmen
- Mavic E-Deemax S wielen
- Maxxis Minion DHF/DHR II banden
De Crafty Carbon RR SL (21,1 kg) met zijn full carbon frame kiest op zijn beurt voor lichte onderdelen. Adviesprijs: 12999 euro.
- Fox 36 Grip X2 Factory-voorvork van 160 mm
- Fox Float X Factory Evol-demper
- Sram XX Eagle AXS T-Type aandrijving
- Sram Code Ultimate Stealth-remmen
- E*Thirteen Sylvan Race Carbon-wielen
Mondraker Crafty: de terreintest
We werden uitgenodigd op een droomplek om dit nieuwe model van Mondraker te ontdekken! Voordat we in Finale Ligure de prachtige singletracks van de Italiaanse kust zouden bestormen, moesten we een paar wijzigingen aanbrengen in de instellingen.
Standaard wordt de Crafty geleverd met een cockpit die is verhoogd met verschillende cups. Op die manier kan iedereen de rijhoogte verkrijgen die het beste bij hem of haar past, maar we willen je adviseren om te proberen deze positie te verlagen met één of meerdere cups. Met zijn specifieke geometrie zorgt een lagere rijhoogte van deze Crafty ervoor dat je de voorkant van de fiets op natuurlijke wijze meer kunt belasten en een veel beter rijgedrag kunt verkrijgen. We hebben ook het standaardstuur van 800 mm ingekort tot 760 mm, meer in lijn met onze lichaamsbouw.
Tijdens ons verblijf in Italië hadden we niet de mogelijkheid om ze te wisselen, maar de door Mondraker gekozen banden bezorgden ons meer problemen. Naast het argument van tractie voor het achterwiel kunnen we niet begrijpen waarom het Spaanse merk voor een breedte van 2.6 inch koos. Op het terrein zorgde dit voor een vaag gevoel en gebrek aan grip. Dat weerhield ons er niet van om de fiets over de Italiaanse specials te sturen, maar een vervanging door een smallere band lijkt ons wel op zijn plaats. In de modder, waar we op de weg terug ook nog een stukje door mochten rijden, is de indruk hetzelfde en raden we echt een wisseling aan.
Ondanks deze castingfout is de Mondraker Crafty bergop een echte bom! De fiets plaatst de berijder in een ideale houding om technische beklimmingen aan te gaan, met een voldoende rechtgetrokken zitbuis en een voorwiel dat aan de grond kleeft. Dit is misschien wel het punt waarop de Crafty de meeste indruk op ons maakte vergeleken met de vorige generatie …
De nieuwe motor van Bosch is niet vreemd voor dit 5-sterrengedrag tijdens het klimmen. De nieuwe Bosch Performance XC is stiller dan de vorige generatie en ook zachter in de manier waarop hij zijn kracht destilleert. Zelf dien je je enkel te concentreren op je traject en de controle over je fiets! Zelfs met weinig (of geen) hulp levert de Crafty zeer goede prestaties en voel je het gewicht van het beest niet. De vermindering van de wrijving die Bosch op deze nieuwe motor heeft doorgevoerd, draagt ook bij aan dit gevoel.
Hoewel het klopt dat de Mondraker Crafty op papier een zeker gewicht heeft (24,4 kg voor ons testmodel), is de indruk die hij geeft bij het afdalen heel anders. Naast de nogal voorwaartse positie heeft de door Mondraker gekozen interne afstelling van de demper standaard een snellere rebound dan normaal, wat deze Crafty een echt superleuk en zeer wendbaar karakter geeft. Omdat we de specials in Finale Ligure niet uit ons hoofd kennen, hadden we er veel plezier in om op het laatste moment van richting te veranderen, bunny-hops uit te voeren om obstakels te vermijden en de achterkant van de fiets door krappe bochten te gooien. De andere kant van de medaille van deze interne instelling ligt aan de compressiekant: de aanbevolen druk is te laag om niet onophoudelijk dicht te klappen en je moet met vallen en opstaan te werk gaan om de juiste balans in de instellingen te vinden.
Dankzij zijn kinematica en efficiënte vering biedt de Crafty een redelijk geruststellende kant en kan hij in ruige passages overweg als een echte ‘grote’ fiets. Wees echter voorzichtig. Hij heeft niet deze ‘relaxte’ kant, zoals pure enduromodellen. Hij is comfortabel en stelt je in staat om elke endurospecial aan te pakken, maar het is geen fiets die is ontwikkeld om tegen de klok te vechten. Al kun je met hem gemakkelijk af en toe aan een endurowedstrijd deelnemen.
De fiets heeft echt temperament! Bij het Spaanse merk is dit vaak het geval, de Crafty bevestigt de regel. Dit is ook de reden waarom wij dit frame niet aan iedereen zullen aanbevelen. Als je eenmaal de instructies hebt begrepen, is de fiets echter een waar genot om mee te rijden.
Qua autonomie heeft de Mondraker Crafty ons verrast en we maakten meermaals bij zonsondergang nog een laatste extra lus. Het is altijd moeilijk om precieze cijfers te geven omdat er veel factoren een rol spelen, maar we zijn er bijvoorbeeld in geslaagd een lus van 65 km te voltooien met 2500 hoogtemeters zonder ons zorgen te maken over de batterij (onze testfiets was uitgerust met een batterij van 800 Wh).
En wat is er heerlijker om na een laatste rondje rechtstreeks bij de pizzeria aan te komen. Ah, la Bella Italia!
Verdict
Echt geslaagd, zo kunnen we deze nieuwe Mondraker Crafty nuchter samenvatten! Het vlaggenschip van het merk behoudt zijn DNA van veelzijdige e-MTB met assertieve keuzes. Naast de nieuwe Bosch CX-motor beschikt hij over een nieuwe plaatsing van de demper, een nieuwe kinematica en kleine veranderingen in de geometrie … En het resultaat is zeer overtuigend op het terrein! Had de vorige generatie tijdens het klimmen last van kleine tekortkomingen, dan overwint deze nieuwe generatie deze volledig en wordt hij een echte bom tijdens het klimmen. Wanneer de helling omkeert, onthult hij een wendbaar en speels karakter, terwijl hij veilig en comfortabel blijft. Opgelet, we hebben hier niet te maken met een echt enduromodel dat is ontworpen om snelle tijden neer te zetten, maar de kinematica en de ophanging zijn duivels effectief en strijken de hobbelige passages zonder enige zorg glad. Met zijn sterke karakter is de Crafty een waar genot om te ontdekken en we hebben met veel plezier met hem rondgereden!
Meer info via https://mondraker.com