Test | Specialized Stumpjumper Evo Expert: kruisbestuiving op zijn best
Door Léo Kervran -
De Stumpjumper, te klein? De Enduro, te zwaar? Laat ons je dan voorstellen aan de Stumpjumper Evo! Door Specialized gelanceerd als een eenvoudige variant op de oude Stumpjumper, evolueert de Evo meer dan een beetje voor 2021 en heeft hij nu recht op een eigen frame, evenals een compleet gamma. Overbrugt hij echt de kloof tussen de klassieke Stump’ en de Enduro? En voor wie is deze fiets bedoeld? We hebben enkele maanden op de Expert-versie gereden en hier volgt ons verdict.
Op papier blijft de Stumpjumper Evo vooral een Stumpjumper, d.w.z. een fiets die al jaren speelt met het begrip “veelzijdigheid” in het mountainbiken. Eén frame met verschillende afmontages, meerdere frames met verschillen in veerweg en geometrie … Specialized heeft in de loop der jaren geëxperimenteerd met verschillende pistes. Voor zijn 2021-reeks heeft het merk uit Morgan Hill ervoor gekozen om te vertrekken van twee zeer verschillende frames.
De nieuwe Stumpjumper – in 29″ en met 130/140 millimeter veerweg – is vooral gericht op regio’s met gematigde hellingen, terwijl de Stumpjumper Evo de nadruk iets (veel) meer op technisch en bergachtig terrein legt. Dit zonder al te veel afbreuk te doen aan zijn veelzijdigheid, dankzij een frame dat meer dan één truc uit zijn mouw (of in dit geval scharnierpunten) weet te schudden.
Frame
De Stumpjumper Evo Expert is volledig van carbon, met uitzondering van de link en de yoke (de “Y” die de schokdemper met de link verbindt). De zeer discrete zwarte kleur wordt Satin Gloss Carbon / Smoke genoemd. Als je echter beter kijkt, zie je dat het carbon zichtbaar blijft op het grootste deel van het frame, en afhankelijk van de plaats bedekt werd met een eenvoudige matte of glanzende vernis. Een originele aanpak die het frame een speciale, onafgewerkte look geeft, maar het vernis doet zijn werk en maakt echt elke fiets uniek.
Kenmerkend voor de Stumpjumper Evo is zijn vermogen om zich te transformeren. We zullen hier later meer over vertellen, maar we kunnen nu al verklappen dat de fiets in totaal 12 verschillende geometrie-configuraties heeft! Dit kan in het begin intimiderend zijn, maar gelukkig heeft Specialized de Stump’ Evo zo ontworpen dat, als je weet wat je wil, het makkelijk is om je ideale geometrie te vinden.
De eenvoudigste aanpassing is de hoogte van het bottom bracket. Dankzij een kleine flip-chip – met twee standen – die zich op het scharnierpunt tussen de liggende en de staande achtervork bevindt, kun je afhankelijk van de andere afstellingen kiezen voor een aanpassing van 7 of 8 millimeter. Aangezien we het bottom bracket manipuleren, beïnvloedt deze aanpassing ook de reach en de stack met gemiddeld 4 tot 5 millimeter. Hier is de ingreep vrij eenvoudig, want zodra je het wiel hebt verwijderd, volstaan enkele omwentelingen van een 6 millimeter inbussleutel om het onderdeel los te maken en zijn positie om te keren.
Ook de stuurhoek staat open voor verandering, met twee cups waarmee je kan kiezen tussen 3 standen (een cup voor de tussenstand en een omkeerbare cup). Deze aanpassing heeft ook invloed op de hoogte van het bottom bracket, maar in mindere mate (ongeveer 5 millimeter).
Tot slot kan je ook nog de maat van je achterwiel kiezen! De Stumpjumper Evo wordt geleverd in 29″, zoals de meeste fietsen in dit segment, maar het is mogelijk om een 27,5″-achterwiel te monteren voor meer wendbaarheid of een speelser karakter … Je moet dan wel nog eens langs de kassa passeren omdat je de link moet omruilen voor een versie die is aangepast aan 27,5″-wielen (MulletLink, 74,95 euro).
Voor de rest zijn de klassieke Specialized-kenmerken, zoals de Swat-opbergruimte in de onderbuis, ook op deze fiets aanwezig. Voor de gelegenheid kreeg de Swat een nieuw ontwerp zodat er een grotere opbergtas inpast of een soepele drinkbus (SWATer-bladder) van 650 ml die speciaal voor het frame werd ontworpen.
Bij het openen van het Swat-luik is ook te zien dat de kabels bijna geheel intern door het frame worden geleid via een klein kanaaltje (hier zichtbaar achter de schroeven). Slechts een klein stukje rond het bottom bracket is vrijgelaten. Dat is vooral aangenaam en ten opzichte van ongeleide kabels voegt het amper extra gewicht toe.
Wat de frame-beschermingen betreft, deze zijn eerder eenvoudig maar goed gemaakt. Die op de onderbuis is met schroeven bevestigd en kan worden verwijderd. Dit geeft toegang tot een groot luik in het frame, wat het onderhoud en de kabelgeleiding nog gemakkelijker maakt.
Ophanging
In tegenstelling tot de klassieke Stumpjumper, die gebaseerd is op een single-pivot constructie, behoudt de Evo-familie de beroemde FSR (Future Shock Rear) ontwikkeld door Specialized. Dit is hun benaming voor een 4 bar linkage-systeem, waarschijnlijk de meest voorkomende ophanging op full-suspension mountainbikes, met uitzondering van de pure XC- en DH-modellen.
Op de Stumpjumper Evo hebben we achteraan een veerweg van 150 millimeter, wat 10 millimeter meer is dan bij de vorige generatie. Vergeleken met de klassieke Stump’ met 130 millimeter liggen de ratio’s lager, wat in theorie misschien iets minder gevoeligheid maar meer steun zou moeten opleveren. Een lage ratio betekent dat er veel kracht nodig is om de schokdemper in te drukken, maar aangezien we hier meer veerweg hebben, zouden we een iets hogere ratio nodig hebben om dezelfde veerweg (in % van de veerweg) te verbruiken op dezelfde schok. De achtervering werkt ook progressiever en lijkt uiteindelijk erg op die van de Enduro: opnieuw iets lager in de ratio’s, maar dit keer door de kortere veerweg (170 millimeter op de Enduro). Dit is een positief teken aan de wand met betrekking tot de afdalingskwaliteiten van de fiets …
De veerweg vooraan varieert naargelang de maat van de fiets: 150 millimeter op de S1 en 160 millimeter op de S2 tot S6.
Geometrie
De geometrie stond centraal bij het ontwerp van de Stumpjumper Evo 2021. Ten eerste omdat de afmetingen aanzienlijk zijn veranderd, met een verschuiving van bijna een maat ten opzichte van de oude Evo. Ten tweede omdat er nu 6 maten zijn in plaats van slechts 2 en ten derde, en dat is het belangrijkste, omdat de fiets heel wat aanpassingsmogelijkheden heeft.
We hebben het vaak over een flip-chip met twee standen op dit soort zeer veelzijdige fietsen, maar hier kan je kiezen uit maar liefst 12 verschillende geometriën! 3 posities voor de balhoofdhoek, 2 posities voor de hoogte van het bottom bracket en ten slotte 2 wielmaten achteraan. In zijn oorspronkelijke configuratie vinden we 29″-wielen terug op de fiets, met een balhoofd in de tussenstand en het bottom bracket in de hoogste stand. Dat geeft ons een reach van 448 millimeter in maat S3 (gelijk aan S/M of kleine M als we vergelijken met de concurrentie), een balhoofdhoek van 64,5 graden, een zitbuishoek van 77,2 graden en een liggende achtervork van 438 millimeter. Deze afmetingen zijn bijna enduro-waardig en laten duidelijk zien dat de Evo veel meer gericht is op afdalen dan de klassieke Stumpjumper, die korter is (dynamischer) en iets meer gericht op functioneel trappen.
Trouwens, waar staan de maten S2, S3 nu eigenlijk voor? Met deze nieuwe schaal, die een paar jaar geleden werd gelanceerd, wilde Specialized afstappen van de gebruikelijke manier van denken (hoor ik iemand ‘simplistisch’ zeggen?): “Ik ben 1m75 dus neem ik een M.” Het doel van de S-Sizing, zoals de Amerikanen het noemen, is ons ertoe aan te zetten wat meer na te denken over de keuze van de maat van onze fiets. Wat is mijn speelterrein? Wat is mijn rijstijl? Hoe ziet mijn rit eruit? Wat was de geometrie van mijn vorige fiets?
Vragen die minstens evenveel invloed hebben op de keuze van de fietsmaat als de afstand tussen ons haar en onze tenen, maar die onvermijdelijk meer kennis vereisen om betrouwbaar te beantwoorden … of een beetje hulp. Voel je ons al komen? Ja, we hebben het over de winkels, en het is niet voor niets dat Specialized sinds enkele jaren een eigen winkelnetwerk aan het ontwikkelen is.
Onderdelen
Zoals vermeld in de titel van dit artikel, hebben we de Stumpjumper Evo Expert getest. Het is het tweede model in het gamma en met een prijs van 5699 euro positioneert hij zich in het midden/hogere segment van de markt.
Fox neemt de vering voor zijn rekening, met een 36 Grip2 Performance Elite-vork die technisch identiek is aan de Factory-topversie. Hetzelfde geldt voor de Float DPX2 Performance Elite-schokdemper.
Voor de aandrijving schakelen we over op Sram, met een mix van GX Eagle (ketting, cassette) en X01 Eagle (shifter, derailleur). Net als op de klassieke Stumpjumper is het narrow-wide ontwerp van de kettingbladtanden vervolledigd met een kleine kettinggeleider voor maximale betrouwbaarheid. Waar een kettingblad met 32 tanden sinds de komst van de 1×12 de norm bleek te zijn, zien we dat Specialized nu gekozen heeft voor een 30T kettingblad. De 30 tanden lijken de laatste maanden sterk terug te komen in de trail, all-mountain en enduro segmenten en we moeten toegeven dat het deze fietsen toegankelijker maakt voor mooie beklimmingen of dagen met grote hoogteverschillen.
Ook voor het remsysteem blijven we bij Sram, met voor en achter Code RS-schijven van 200 millimeter. In tegenstelling tot de RSC- en Ultimate-versies van deze remmen, is er geen afstelling van het aangrijppunt mogelijk. De reach kan echter zonder gereedschap worden ingesteld.
De wielset draagt voor 100% de stempel van Specialized, met Roval Traverse 29-wielen met een binnenbreedte van 30 millimeter (en naar verluidt een gewicht van 1780 gram) en Butcher- (voor) en Eliminator-banden (achter). De banden hebben een diameter van 2.3″ en een Grid Trail-karkas. Merk op dat de rubbersamenstelling verschillend is: een zacht T9-rubber vooraan en een hardere T7 achteraan.
Last but not least: het zadel, de stuurpen en het stuur zijn van Specialized, de telescopische zadelpen is een X-Fusion Manic (100, 125, 150, 170 of 190 millimeter afhankelijk van de maat van de fiets) en de handvatten zijn geleverd door Deity, meer bepaald het Knuckleduster-model.
Versies en prijzen
De Stumpjumper Evo-familie bestaat uit in totaal 5 modellen plus een framekit. Ze delen allemaal hetzelfde Fact 11m carbon frame, er is dus geen verschil tussen de gewone versies en de S-Works.
Het meest betaalbare model is de Evo Comp (4499 euro) met Shimano SLX-aandrijving en -remmen en Fox Performance-vering (36 / DPX2). Daarboven vinden we de Evo Expert (onze testfiets) en de Evo LTD (5899 euro) die als enige met een 27,5″-achterwiel wordt geleverd. Het is ook het enige model van de reeks dat is uitgerust met een RockShox-vering: een Zeb Select+ vooraan en een SuperDeluxe Select+ achteraan.
Met zijn prijskaartje van 7999 euro, Fox Factory-vering, Sram X01 Eagle-aandrijving en carbon wielen bevindt de Stumpjumper Evo Pro zich in de high-end regionen. Ben je echter op zoek naar exclusiviteit, dan kun je nog een stapje verder gaan. Zoals altijd bij Specialized is het uiteraard een S-Works model dat de rol van paradepaard op zich neemt: Fox Factory-vering, carbon wielen, Sram XX1 Eagle AXS-aandrijving en … een slordige 10499 euro.
De framekit is alleen verkrijgbaar in de S-Works versie, met een uniek lakwerk dat op geen enkele complete assemblage te vinden is. Hij wordt geleverd met een Fox Float DPX2 Factory-schokdemper. Voor 3699 euro mag je er eentje mee naar huis nemen.
Stumpjumper Evo Expert: de terreintest
We beginnen deze test met de geometrie in zijn oorspronkelijke configuratie (29″, hoog bottom bracket en cockpit in de tussenstand). Wanneer je op de fiets stapt, voel je je zeer comfortabel, zoals altijd op een Specialized. De rug is recht en het kleine kettingblad nodigt uit om met de beentjes te draaien, terwijl de vering en het ongelooflijke vermogen om het kleinste steentje te camoufleren een hoog comfortniveau garanderen.
Een ander voordeel van deze vering is de grip bergop: die is duivels en zolang je een achterband hebt die aangepast is aan het terrein (we komen hier later op terug), wens ik je veel succes om een technische klim te vinden die jouw aanval kan weerstaan. Aan de andere kant is het dynamische karakter die de “kleine” Stumpjumper kenmerkt, minder prominent aanwezig op de Evo. Hij rijdt goed, dat is het probleem niet, maar de rekening van de 1,5 kilogram extra gewicht en de vering zal je gepresenteerd krijgen in de vorm van verminderde responsiviteit en de neiging om te ‘pompen’ zodra je de pedalen in beweging trapt. Op dat vlak haalt hij het niveau van een trailfiets niet.
Een ander belangrijk punt om op te merken, is dat de Stumpjumper Evo relatief lang is in deze S4 maat. Als je 1m80 of kleiner bent, kan het dat je in zittende positie misschien een beetje te ver voorovergebogen zit. Voor het comfort is dat geen probleem, maar op steile beklimmingen zal je iets harder moeten werken om het voorwiel aan de grond te houden.
Met het bottom bracket in de laagste positie, zit je logischerwijze iets meer op de achterkant van de fiets. De zitpositie is nog steeds goed en aanvaardbaar om een lange tocht weg te trappen, maar het is toch even wennen wanneer je net met het bottom bracket in de hoogste positie hebt rondgereden. De veranderingen van de balhoofdcups hebben minder invloed. De open hoek is niet zo nadelig als men zou denken omdat het stuur daardoor dichter bij het zadel wordt gebracht, waardoor de voorkant gemakkelijker kan worden belast wanneer dat nodig is. Bijvoorbeeld bij een steile klim.
Bergaf is de Stump’ Evo met een vergevingsgezind karakter erg makkelijk te besturen. De fiets voelt bij het maken van stuurfoutjes steeds veilig en betrouwbaar aan. Je hebt dus geen enorme technische achtergrond nodig om van deze fiets te genieten.
Om wat betreft de karakteristieken van deze fiets het onderste uit de kan te halen, werd de ‘laag frame/open hoek’-configuratie al snel als ideaal bestempeld. Met het lage frame winnen we een beetje stabiliteit en een stuk gemak om de bochten in te sturen. Aan de andere kant zorgt de open hoek voor meer stabiliteit, vooral bij hoge snelheid of grote schokken.
De Stump’ Evo is perfect gepositioneerd tussen de klassieke Stumpjumper en de Enduro. Hij kan beter sturen dan de eerste zonder de snelheid nodig te hebben om optimaal tot zijn recht te komen, wat bij die laatste wel het geval is. In vergelijking met de “kleine” Stumpjumper voelt hij zich ook meer thuis op bergflanken en bij hoge snelheid, zodat hij minder vermoeiend is op de lange en afwisselende afdalingen die men vaak in de bergen tegenkomt.
Het enige kleine minpuntje, vooral merkbaar bij een agressievere rijstijl, is dat de fiets in sommige bochten de neiging heeft tot onderstuur en dan moet je als rijder volledig het heft in handen nemen om de fiets zonder te remmen door de bocht te sturen en het gekozen traject te volgen.
We hebben de andere configuraties geprobeerd, maar die wisten ons minder te bekoren: elke keer hebben we het gevoel dat we iets van de prestaties en het ware karakter van de fiets opofferen om hem te dwingen een levendige en speelse trailfiets te zijn, wat hij niet is (althans niet in deze montage). Lichtere wielen en een schokdemper met spiraalveer zouden daar mogelijk wat verandering in kunnen brengen, maar we hebben niet de kans gehad om dat te proberen.
Ben je een echte speelvogel op de fiets, dan is de mullet set-up iets voor jou. Het 27,5″-achterwiel maakt de Stumpjumper Evo veel levendiger, onderstuur in de bochten wordt sneller vermeden en het is makkelijker om de fiets op zijn kant te leggen in bochten … Je kunt ook van deze set-up profiteren om het wiel te blokkeren, door de bocht te slippen en dan de rem los te laten om weer grip te krijgen en te accelereren bij het uitkomen van de bocht.
Als je een sterke of een goede rijder bent, kun je wat gebrek aan steun voelen in de achtervering. Net als bij het trappen, is de vering zeer comfortabel bij gematigde snelheden, maar niet zonder een prijs te betalen voor dat comfort. Halverwege de veerweg voel je een verlies van ondersteuning. Daardoor is de veerweg snel opgebruikt en bottem je uit. In de praktijk vertaalt dit zich in een fiets die het moeilijk heeft om grip te houden bij hard remmen en die de neiging heeft om te stuiteren.
Het is niet zo uitgesproken als op de klassieke Stumpjumper, maar die trekt zich beter uit de slag door zijn dynamisme en easy going rijstijl, terwijl de Stumpjumper Evo het meer moet hebben van een meer directe rijstijl. Al blijft het soms moeilijk om de achterkant in bedwang te houden. Dat gezegd zijnde, als je merkt dat je regelmatig in die situatie belandt, is een Enduro misschien beter voor je…
Wat de onderdelen betreft, niets te melden over de vork of de wielen. Beide zijn perfect aangepast aan het doel van de fiets en presteerden zoals we verwachtten. Nog meer goed nieuws. De X-Fusion Manic-zadelpen wist ons te bekoren ondanks zijn eenvoudige uiterlijk en basic afwerking, dit dankzij zijn precieze werking en feilloze betrouwbaarheid gedurende de hele test. Een goed rapport ook voor de Deity-handvatten, met een comfortabel rubber en een veelzijdige diameter die veel mensen zou moeten bevallen.
Onze relatiestatus met de banden … ‘het is ingewikkeld’. Deze Butcher / Eliminator set-up is erg goed op droog wegdek, erg gemiddeld op nat wegdek en totaal gedateerd in de modder. We steken het op de Californische roots van Specialized! Om bij Specialized te blijven, een HillBilly (voor) / Butcher (achter) combo biedt meer veelzijdigheid, vooral als je in een gebied woont dat regen of sneeuw kent. De Sram Code-remmen tot slot, zijn en blijven polariserend en iedereen zal er zijn eigen mening over hebben.
Verdict
Aan het einde van onze test hadden we een beetje moeite om deze Stumpjumper Evo te plaatsen. We hadden de indruk dat hij nog zoekend is naar zijn plekje, want hij doet het zonder het dynamisch vermogen van een trailfiets of de efficiëntie van een endurofiets. En toen viel alles op zijn plaats. Deze Stump’ Evo is een enduro voor diegenen die niet van de nieuwe endurofietsen houden. Voor zij die de moderne endurofiets te groot of te moeilijk vinden. Het is een fiets waarmee je op zaterdag in een bikepark kunt rijden en op zondag de vriendenrit rond de kerktoren kunt maken zonder dat je op één van beide gelegenheden het gevoel moet hebben er niet thuis te horen. Je moet je uiteraard bewust zijn van een paar kleine gebreken, maar het is belangrijk dat je weet wat je kiest. Verwacht dus geen fiets die zich gedraagt als een pure endurofiets met 170 millimeter veerweg en evenmin als een 140 millimeter trailkonijn: de Stumpjumper Evo is de bruggenbouwer tussen de twee.
Specialized Stumpjumper Evo Expert
€ 5699,00
14,2 kg(S4, zonder pedalen)
- Comfort en grip van de vering bergop
- Aangename zithouding
- Veelzijdig
- Lichte neiging tot onderstuur
- Vering biedt te weinig steun bergaf
- Niets te melden
Évaluation des testeurs
- Best getest
- Hartendief
- Prijs-kwaliteit
Meer info via specialized.com