Het doek valt over Sterbike Trails
Door Jan Geys -
Het doek valt definitief over de Sterbike Trails, een onder Vlaamse freeriders bekende spot gelegen te Sterrebeek. Zij die er ooit gereden hebben, zullen met veel plezier terugdenken aan trails zoals de Snake, Jolly Jumper of Dromaid’air. Trails die in Vlaanderen uniek zijn (waren?) en in de voorbije 10 jaar geëvolueerd zijn tot het “Trail Centre” dat Sterbike Trails tot op vandaag was. Maar dit alles kwam wel tot stand zonder de nodige vergunningen, vandaar dat het bos nu terug in zijn oorspronkelijke staat wordt hersteld. Wat is er gebeurd en hoe is het zover kunnen komen?
Wij staken ons licht op bij een lokale buurtbewoner, die het mountainbiken een zeer warm hart toedraagt en de afgelopen maanden de lokale trailbouwers stevig te hulp is geschoten met advies en actie voor het behoud van Sterbike Trails. Xavier Van Moen schetst ons het verhaal in een korte samenvatting.
Ergens in 2011: hoe het allemaal begon
18/03/2020: en toen kwam Corona
Corona. Iedereen moest “in zijn kot blijven” en daarna ging iedereen bij gebrek aan ander tijdverdrijf het bos in. Een ongeziene druk op de bossen was het gevolg, waar ook Sterbike Trails niet van gespaard bleef. Waar voorheen het bos meestal verlaten was, werd het nu overspoeld door wandelaars en mtb’ers die de sport (her-)ontdekten. Zoals in vele Vlaamse (en Waalse) bossen was en is er te veel volk op een te kleine ruimte, maar problematischer was het feit dat de technische trails op Sterbike Trails voor velen net iets te moeilijk bleken. Combineer dat met een (door lockdown verplichte) kleinere aanwezigheid van de Sterbike Trails “crew” om een en ander te reguleren of nieuwe(re) bikers te coachen en het gevolg was meer valpartijen, met meer ernstige gevolgen, meer ambulances en in het algemeen meer bekendheid van de site bij de autoriteiten. Sterbike Trails was te groot geworden en/of het bos te klein, met dank aan corona.
29/05/2020: Agentschap Natuur en Bos (ANB)
Bij het eerste bezoek van een ANB-inspecteur, moeten de aanwezige bikers (tussen 13 en 16 jaar) hun identiteitskaart afgeven en is de toon gezet. De eigenaar van het terrein, Huntsman Corporation dus, krijgt te horen dat de trails illegaal aangelegd zijn en dat er verwacht wordt dat het terrein in de oorspronkelijke staat wordt hersteld. Dit laat de eigenaar weinig keuze, een brief vertrekt naar enkele individuen die gekend staan als trekkers van Sterbike Trails waarbij gedreigd wordt met dwangsommen. Het is duidelijk dat de eigenaar, niet onterecht, geen enkele aansprakelijkheid wenst te nemen voor deze situatie en verwacht dat de leden van Sterbike Trails de situatie ten opzichte van ANB regulariseren. Het is duidelijk dat dit niet zomaar zal overwaaien, een aantal leden van Sterbike Trails bundelen dan ook de krachten met buurtbewoners en sympathisanten in een poging een dialoog aan te gaan met alle betrokken partijen om Sterbike Trails te redden, en groeperen zich onder de noemer Sterbike Trails VZW.
Oktober 2020 – maart 2021: het non-beleid, of van het kastje naar de muur
De leden van “Sterbike Trails VZW” realiseren zich snel dat het bouwen van mtb trails weinig te maken heeft met het managen van stakeholders, het beïnvloeden van gemeentelijke en andere autoriteiten, het lobbyen bij een multinational en het wegwijs worden in complexe wet- en regelgeving. Ze versterken zich met experts ter zake, vinden financiering van een privé-sponsor en smeden een plan van aanpak om dit mooie verhaal te regulariseren. Al heel snel wordt echter duidelijk dat de spaghetti van belangen en bevoegdheden ontwarren geen eenvoudige taak zal zijn, er zijn immers veel verschillende partijen en belangen:
- De eigenaar, Huntsman Corporation: als onderdeel van een grote multinational heeft Huntsman weinig andere keuze dan de wet na te leven. Sympathie in overvloed voor Sterbike Trails, maar ze staan onder druk van ANB en wensen hier begrijpelijkerwijze niet tegenin te gaan. Huntsman verwijst door naar ANB voor alle verdere acties.
- De gemeentes Kortenberg en Zaventem: beide gemeentes betuigen uitvoerig hun sympathie aan het dossier en zijn het in het belang van de lokale jeugd zeer genegen. Zeker de schepen van Sport en de burgemeester van Kortenberg zouden de site graag zien blijven bestaan maar wijzen (ook weer terecht) naar het feit dat Sterbike Trails privéterrein is en de eigenaar beslist. Daarnaast verwijzen ze ook door naar ANB voor alle verdere acties.
- ANB: iedereen verwijst door naar ANB, maar aangezien Sterbike Trails officieel niet bestaat en ze dus ook geen officieel mandaat hebben, verwijst ANB door naar … de eigenaar. En de cirkel is rond.
Een Gordiaanse knoop van jewelste dus, waar op het einde van de rit na ontelbare telefoontjes, mails en (virtuele) meetings er helaas moet vastgesteld worden dat iedereen de trails wel genegen is, maar niemand zich geroepen voelt om daadwerkelijk actie te ondernemen om de situatie te regulariseren. Sterker nog, een laatste mail naar ANB met een vraag voor meer verduidelijking wordt een aantal dagen later beantwoord … met een nieuwe inspectie op de Sterbike Trails locatie.
16/03/2021: conclusie en (voorlopig?) einde
De knoop kan duidelijk niet ontward worden, maar achteraf gezien is dit ook logisch:
- De eigenaar Huntsman Corporation valt niets te verwijten, zij moeten de wetgeving respecteren;
- De gemeentes valt niets te verwijten, zij werken binnen de door de wetgever toegekende bevoegdheden;
- Agentschap Natuur en Bos valt echter ook niets te verwijten. Hun rol is het doen naleven van de wetgeving, en in het kleine Vlaanderen is er weinig ruimte voor flexibiliteit binnen het kader van het huidige beleid.
Het probleem ligt dan ook niet bij de individuele actoren, maar wel bij het beleid hieromtrent of eerder het gebrek aan beleid. Ondanks het feit dat de eigenaar de situatie al 10 jaar gedoogt, ondanks het feit dat de gemeentes het dossier genegen zijn, ondanks het feit dat de site is ontwikkeld door een community van veelal jeugdige vrijwilligers, ondanks het feit dat een privé-sponsor bereid werd gevonden een terrein aan te kopen, ondanks de inzet om dit te regulariseren door de leden van Sterbike Trails VZW, ondanks dat alles blijkt het de facto onmogelijk om een Trail Centre als Sterbike Trails in Vlaanderen te laten bestaan. Sterbike Trails houdt bij deze dan ook op te bestaan. De bestaande trails zullen worden afgebroken, Huntsman Corporation heeft aangeboden om dit te doen op hun kosten waardoor de individuele leden van Sterbike Trails van juridische gevolgen gevrijwaard worden. ANB is tevreden, want de wetgeving wordt gerespecteerd. De gemeentes gaan over tot de orde van de dag. En de bikers? Die zijn een mooie spot kwijt, en wie weet waar de lokale jeugd nu naartoe trekt.
Na 16/03/2021: oproep naar de bevoegde ministers
Voor Sterbike Trails op de huidige locatie is het te laat, maar de leden van Sterbike Trails VZW roepen de bevoegde voogdijministers van Agentschap Natuur en Bos en Sport Vlaanderen, ministers Demir en Weyts, op tot een constructieve dialoog om in het belang van de sport, maar vooral ook de natuur en onze kinderen, een beleid uit te werken waarbij ook binnen Vlaanderen dergelijke sites kunnen bestaan. Als het kan in bv. Schotland (www.vojomag.nl/ontdekking-tweed-valley-ligt-het-paradijs-in-schotland) of dichter bij huis in Nederland of zelfs in Wallonië (www.vojomag.nl/vast-enduroparcours-in-bouillon-in-opbouw), dan moet Vlaanderen dit toch ook kunnen?”
Kun en wil jij, net als Xavier, een waardevolle bijdrage leveren aan het behoud en het creëren van legale mountainbike trails in Vlaanderen (en Wallonië). Zet dan de eerste stap en teken het manifest van Mountainbike Foundation Belgium. Samen kunnen we immers beter onze belangen verdedigen!