Presentatie & test | Scott Spark 2022: de genialiteit van integratie

De Scott Spark is zonder twijfel een van de meest legendarische en succesvolste XC-fietsen ter wereld. Hoewel de vorige versie, in de handen van Nino Schurter en zijn Scott-Sram teamgenoten, nog steeds in staat was om mee te dingen naar winst in de wereldbekerwedstrijden, vond het Zwitserse merk dat het hoog tijd was om zijn opvolger te lanceren in dit uitzonderlijke olympische jaar. Vojo kreeg in het Oostenrijkse Leogang, waar dit weekend de World Cup MTB herneemt, een voorproefje van de gloednieuwe Scott Spark 2022. En het minste wat we kunnen zeggen, is dat er veel te zeggen valt over alles wat er te zien is en vooral over wat je niet meer kunt zien!

De in 2008 geïntroduceerde Scott Spark is uitgegroeid tot zowat de meest succesvolle volledig geveerde XC-mountainbike in de geschiedenis, mede dankzij Nino Schurter’s vroege overstap van een hardtail naar een fully in de wereldbekerwedstrijden. De Spark heeft ook twee olympische titels behaald. En niet alleen blijft hij de wereldpodia bezetten, hij is ook een van de meest gebruikte fietsen door rijders van allerlei slag over de hele wereld. Dit alles om te zeggen dat we echt kunnen inschatten hoe groot de verwachtingen voor Scott zijn als het gaat om het vernieuwen van een fiets die sportief zo belangrijk is … maar ook in termen van verkoop, aangezien het de bestseller van het merk is.

Het minste wat we kunnen zeggen over de nieuwe Scott Spark 2022, is dat er een visueel hoogstandje is bewerkstelligd! Velen hadden het erover, droomden ervan, hoopten erop en krijgen nu de bevestiging: de schokdemper zit voortaan verborgen in het frame en is dus niet meer zichtbaar! Dit werd eerder ook al eens gedaan door een klein Zwitsers merk, Bold (we hebben het er later nog over), maar het is een primeur voor een groot merk en een XC-fiets. Het zou wel eens een mijlpaal in de geschiedenis kunnen zijn. Laten we samen en in detail alle nieuwigheden van de fameuze Spark 2022 ontdekken:

Geïntegreerde achtervering: meer dan alleen een visueel effect!

Het is eigenlijk wel grappig: wat je op het eerste gezicht het meest opvalt op deze Scott Spark 2022, is iets wat… niet zichtbaar is. De schokdemper is namelijk onzichtbaar omdat hij geïntegreerd werd in het frame zelf. Dit is niet alleen een uiterlijk vertoon, deze integratie heeft vooral ook technische redenen. Het is in feite een bijna logische evolutie van het veringsconcept op de vorige generatie van de Spark.

Om dat beter te begrijpen, geven we het woord aan Charles Moreau, een van de “scheppers” van deze nieuwe Spark: “Bij Scott geloven we erg in de plaatsing van de schokdemper langs de zitbuis, omdat het een efficiënte oplossing is, zowel structureel als om het zwaartepunt te verlagen. Toen we probeerden dit concept verder door te voeren, zagen we dat de schokdemper bij de Genius en de Ransom – die hetzelfde veringsprincipe gebruiken – dichter bij, of zelfs bijna in de zitbuis kwam te zitten. Maar we bereikten de grenzen van het concept en begonnen meer mechanische oplossingen te gebruiken om de schokdemper naar achteren te verplaatsen en nog lager te zetten. Hem in het frame krijgen was een soort logische volgende stap.”

Tijdens deze denkoefeningen onderzocht Scott de bestaande octrooien op dit gebied en benaderden ze het kleine Zwitserse merk Bold, dat al een paar jaar een procédé voor de integratie van de schokdemper in het frame had ontwikkeld. En de “match” was heel snel gemaakt! Bold was op zoek naar een grote industriële partner om de ontwikkeling voort te zetten en Scott vond bij Bold een uitstekende manier (gepatenteerd) om de schokdemper in het frame te integreren. Voor de goede orde, Bold is nu een integraal onderdeel van de Scott Sports groep. En er is geen sprake van om alleen de goede delen te nemen en het merk te laten uitsterven! De managers van de groep kondigden nieuwe belangrijke ontwikkelingen aan voor Bold, dat het ultra-premiummerk van de groep moet worden om nog originelere en exclusievere producten aan te bieden, bestemd om te gaan jagen op het terrein van mythische merken zoals Intense of Yeti.

De “single-pivot + linkage” kinematica van de nieuwe Scott Spark is duidelijk een evolutie van de vorige, maar dit keer met een schokdemper die bijna tot op het niveau van de trapas afdaalt en die bovendien nog enkele centimeters naar achter kan bewegen. We hoeven geen tekening te maken om te begrijpen dat de gewichtsverdeling duidelijk beter is. Ook de stijfheid is verhoogd, met alles rond de zitbuis en trapas die afmetingen hebben die zelden gezien zijn. De achtervork is ook veel compacter. En nog een “neveneffect” dat velen zal interesseren: dit ophangsysteem laat de montage toe van een tweede bidonhouder.

Over compactheid gesproken, het is moeilijk om een compactere linkage te maken dan hier het geval is. Die is gemaakt van aluminium en vormt het hart van het systeem, omdat het de verbinding vormt tussen de buitenkant en de binnenkant van het frame. Hij bestaat uit drie delen die op elkaar passen via een systeem van groeven. Deze constructie biedt een veel betere stijfheid dan alle klassieke verbindingen die we tot nu toe kenden. Het geheel is gemonteerd op oversized lagers met een extra afdichting. Dit alles maakte het ook mogelijk om af te zien van een verstevigingsbrug tussen de staande achtervork, waardoor er meer ruimte voor de band overblijft.

Doordat de schokdemper in het frame zit, is die geïsoleerd van de elementen. Water, modder en ander stof komen er niet meer rechtstreeks mee in aanraking en de productmanagers van Scott, die tienduizenden kilometers hebben gereden op de prototypes van de nieuwe Spark, verzekeren ons dat de levensduur van de schokdemper duidelijk werd verbeterd.

Voor aanpassingen en onderhoud werd aan de onderzijde van de onderbuis een luikje geplaatst. De vorm is zorgvuldig bestudeerd en aan de randen is extra materiaal toegevoegd om ervoor te zorgen dat de stijfheid niet wordt aangetast zonder dat dit overgewicht veroorzaakt. Het geeft directe toegang tot het ventiel, het lockout mechanisme en de afstelling van de rebound.

Dit luikje biedt ook gemakkelijk toegang tot het altijd lastige gebied voor de geïntegreerde kabels en leidingen. Scott heeft op de Spark veel zorg besteed aan dit punt, met een precieze geleiding voor de leiding van de achterrem, de (eventuele) derailleurkabel en de kabel van de verstelbare zadelpen, zodat ze gemakkelijk te installeren zijn en in geen enkel geval het frame of de demper zouden beschadigen. De mecaniciens van het team keken mee en de ontwerpers hebben hun aanbevelingen haarfijn opgevolgd! Tot slot is het kunststof composietdeurtje, dat met de hand kan worden geopend, gemakkelijk vervangbaar en het dient tevens als bescherming voor deze gevoelige zone.

Een SAG-indicator op de bovenste linkage maakt het gemakkelijk om de vering correct af te stellen, ook al is de schacht van de schokdemper, die gewoonlijk als meetreferentie wordt gebruikt, niet te zien. Er is ook een klein gaatje gemaakt in de zitbuis om makkelijk bij de bovenste bevestigingsbout van de schokdemper te komen. Er is voldoende ruimte binnenin voor verschillende schokdempermodellen, ook die met grotere luchtkamers. Voor het Spark-gamma werkt Scott samen met Fox en RockShox, maar ook met X-Fusion voor de instapmodellen.

Over instap gesproken: er komt een aluminium versie van de Spark als instapmodel waar de ingenieurs van het merk erg trots op zijn, want het ontwerp ervan vergde aanzienlijke uitdagingen om de hele ziel van de nieuwe Spark te behouden, evenals de geïntegreerde ophanging. Het vormen, machinaal bewerken en het lassen: zoals je op de foto’s kan zien, is er veel werk verzet om de beperkingen van dit materiaal, dat minder soepel en vormbaar is dan carbon, te overwinnen.

TwinLoc: nog steeds (en goed) aanwezig!

Met al dit gepraat over integratie, waren we bijna vergeten te vertellen over de veerweg! Vanaf nu is er geen 100 millimeter versie meer. Het is 120 millimeter voor iedereen, inclusief de modellen gebruikt door het World Cup-team. Gezien de huidige circuits is het (bijna) noodzakelijk om over 120 millimeter veerweg te beschikken. Maar op voorwaarde dat de prestaties en de dynamiek van de fiets tijdens het trappen niet verloren gaan. We zitten op een fiets die ontworpen is om XC-races te winnen, dat mogen we niet vergeten. En ook al worden die wedstrijden steeds vaker bergaf gewonnen, toch moet de fiets nog steeds een goede klimmer zijn.

Daarvoor heeft Scott al heel lang een belangrijke troef in handen: de TwinLoc. Meer dan ooit is dit nuttig op deze nieuwe generatie, omdat je naast de open modus – waarin je de volledige veerweg kunt gebruiken – nog steeds over een “tractie”-modus beschikt met een hardere compressie en een met de helft ingekorte veerweg om een optimaal grip/prestatie-compromis te verkrijgen. En dan is er nog een echte “sprint”-modus met de volledige lockout.

Dit alles wordt mogelijk gemaakt door de Nude-schokdemperreeks die Scott in samenwerking met zijn partners Fox, RockShox en X-Fusion heeft ontwikkeld. De vorken hebben ook drie standen en dit alles is vanaf het stuur te bedienen dankzij de TwinLoc-hendel, die hier in een vernieuwde versie terugkeert. Die is nu verkrijgbaar in twee versies, hetzij voor de vering alleen of gecombineerd met de bediening voor de dropper post. En dit is de echte nieuwigheid, want hoewel deze combinatie al langer bestond, moest in het verleden voor de dropper een bediening op de bovenkant van het stuur worden gebruikt.

Nu zit de bediening om de zadelpen omhoog of omlaag te brengen ook onder het stuur, wat voor de meeste rijders de voorkeursoptie is. Deze derde hendel is verstelbaar om de ergonomie te vinden die de rijder zelf verkiest, en hij is ook verwijderbaar.

Dikke banden en de ruimte ervoor

Nu we het toch hebben over de achterkant van de fiets en de zeer compacte achterdriehoek, kunnen we het ook hebben over de speling voor de banden. Zoals bekend gebruiken de wereldbekerrijders de laatste jaren steeds bredere banden, waardoor ze meer grip en snelheid hebben op de zeer technisch geworden circuits. De ronding van die banden benadert die van de endurobanden, ook al behouden deze banden de profielen en karkassen van de XC-modellen (voor het rendement). Je hebt dus meer ruimte nodig in het frame om ze te monteren.

Op de vorige generatie van de Spark, die was ontworpen voor 2.25″-banden, was het nog net te doen om 2.4″-banden te monteren. Op deze nieuwe generatie heeft Scott de achterdriehoek breder kunnen maken (wat ook goed is voor de stijfheid) door te kiezen voor een kettinglijn van 55 millimeter in plaats van de gebruikelijke 52 millimeter. Geen zorgen: er is geen nieuwe standaard in het verschiet en je hebt geen nieuw crankstel nodig! Dit resultaat wordt eenvoudigweg verkregen met een specifiek kettingblad met een 3 millimeter grotere offset dan gebruikelijk (de 0 millimeter kettingbladen; non-boost stond gekend als 6 millimeter en boost als 3 millimeter) en die zijn al enkele jaren beschikbaar. Hierdoor kun je banden tot 2.6″ gebruiken of in de meeste gevallen 2.4″ met genoeg marge. We merken ook op dat de verbinding tussen de voor- en achterdriehoek nu wordt beschermd door een plaat die modderophoping moet voorkomen.

Integratie: ook voor de cockpit

Niet alleen op het gebied van de demper, maar ook bij de cockpit wordt er (in samenwerking met Syncros, het accessoire-merk van Scott Sports) stevig vernieuwd. Beide teams werkten hand in hand aan dit project om verder te gaan dan de reeds bestaande Fraser-combo van stuur en stuurpen.

Het idee hier is om de kabels en leidingen ter hoogte van het balhoofd in het frame te integreren. Scott heeft de hoofdlijnen van het door Acros, de Duitse headset-specialist, ontwikkelde proces overgenomen en het enigszins aangepast. Met name door zijn eigen Syncros headset te ontwerpen. Zonder geïntegreerd te zijn in het stuur (de in serie geproduceerde onderdelen zijn daar nog niet klaar voor) was het de bedoeling om een “semi-integratie” te maken van de kabels onder het stuur voordat ze verdwijnen in het frame aan de zijkant van de stuurpen.

Nogmaals, deze integratie is niet alleen visueel mooier, maar bespaart ook gewicht en verhoogt de structurele stijfheid van het frame, omdat er geen gaten meer zijn aan de zijkanten van de balhoofdbuis. Voor het esthetische aspect werd de afdekkingskap van de stuurpen ontwikkeld. Voor het praktische aspect (dat ook verband houdt met het esthetische) is er ook een stuurpencover met GPS-steun en werd het stuur uitgerust met twee gaten aan de onderkant om een verlengstuk aan te brengen om de GPS te monteren als je die liever meer voor je hebt, of een GoPro, of zelfs een lampje (Syncros heeft trouwens een nieuw model ontwikkeld).

Hoewel de spectaculaire carbon cockpit uit één stuk de meeste aandacht trekt, heeft Syncros ook aparte sturen (carbon en aluminium) en een stuurpen (aluminium) in verschillende lengtes en hoeken ontwikkeld die net zo harmonieus bij dit kabel-integratiesysteem passen. Ze zijn ook redelijker geprijsd. Er komen uiteraard ook “World Cup Replica”-versies die de extreme hoeken die gebruikt worden door Nino Schurter en zijn teamgenoten zullen overnemen.

Aandacht voor details

Naast de algehele afwerking, die dankzij Scott’s beheersing van carbon en het werk van de ontwerpers zeer goed gedaan is, is er ook veel werk verricht aan de geruisloosheid van de fiets. We hadden het al over de kabels en remleidingen die zorgvuldig worden “geleid” in het frame, maar dit is ook te zien aan de buitenkant met de aanwezigheid van rubberen beschermingen op de liggende en staande achtervork om kettinggeluiden te voorkomen. Een gevlochten koolstofvezel-bescherming is ook aanwezig bij het kettingblad om hier beschadigingen en chainsuck te voorkomen.

Wat het gereedschap voor onderweg betreft, werd er niets in het frame geïntegreerd omdat het frame dan onnodig zwaarder zou worden. De as van het achterwiel fungeert net als bij de vorige generatie wel als ruimte om reservegereedschap onder te brengen. Dit gereedschap is geschikt voor de meeste bouten van de fiets en bevat een Torx T30-sleutel naast de T25 (die ook werkt voor 4 millimeter zeskantschroeven) en een 6 millimeter inbussleutel. Syncros heeft een nieuwe reeks bidonhouders ontwikkeld die discreet een completere multitool meedragen. Bij deze nieuwe bidonhouders, waar de bidon zijdelings wordt uitgenomen, kan de zijde worden aangepast dankzij een eenvoudig clip-on onderdeel.

Eén chassis, twee versies

Het is nu bijna traditie: we hebben niet één, maar twee Sparks, met de RC-versie gericht op hardcore XC-racen en een 900-versie die meer gericht is op toertochten, meerdaagse marathonwedstrijden en technische trails.

De belangrijkste verschillen tussen de twee versies (op de foto hierboven zie je de 900 Tuned) zijn: grovere en sterkere banden op de 900, een voorvork van 130 millimeter in vergelijking met 120 millimeter op de RC en schokdempers met meer luchtvolume achteraan, ook al blijft de veerweg 120 millimeter. Bij de 900 is het stuur breder, 760 in plaats van 740 millimeter, en heeft die een kleine rise in tegenstelling tot het vlakke stuur van de RC. Alle modellen zijn uitgerust met verstelbare zadelpennen, maar de “drop” gaat van 100 millimeter bij de RC’s tot 125 of 150 millimeter (afhankelijk van de framemaat) bij de 900. Ze hebben allemaal 30 millimeter brede velgen en 2.4″ brede banden, ook al verschillen de profielen.

Geometrie

Qua geometrie was zijn voorganger zijn tijd al ver vooruit. Er is dus geen revolutie, maar Scott durft sommige cijfers nog verder te duwen. Niet allemaal, en zeker niet voor het plezier om extremer te zijn dan de anderen. Er zijn tests uitgevoerd met de atleten van het team en de biomechanische onderzoeksafdeling van Swiss Performance om de efficiëntie van de aanpassingen te valideren.

De reach is de waarde die het meeste groeit (441 millimeter tegen 429 millimeter in maat Medium bij de vorige). De balhoofdhoek bedraagt nu 67,2 graden tegenover 68,5 graden voorheen. De zitbuishoek is ook veel rechter (76,1 graden tegenover 73,8 graden voorheen) voor een betere positie op hellingen. De liggende achtervork blijft quasi ongewijzigd (437 millimeter tegenover 435 millimeter ).

Ter hoogte van het balhoofd is de stuurhoek verstelbaar dankzij twee cups die met de hand kunnen worden uitgetrokken (nadat de cockpit is verwijderd en de vork eruit is genomen, maar de handeling neemt slechts enkele minuten in beslag). In feite is deze +0,6°/-0,6° variatie bedoeld om het verschil in geometrie tussen de RC en de 900 wegens de hogere 130 millimeter  vork te compenseren. Maar als je wilt, kun je een Spark 900 rijden met een meer gesloten hoek van 66,4 graden in vergelijking met de oorspronkelijke 65,8 graden of de RC met 66,6 graden tegen de oorspronkelijke 67,2 graden.

Gewichten, prijzen en beschikbaarheid

Het gamma van de Scott Spark 2022 zal breed zijn met niet minder dan 16 modellen in totaal. Naargelang het prijspunt zijn er verschillende frames gepland: een HMX-SL van 1870 gram voor de LTD modellen, een HMX met nog steeds een volledig carbon frame voor de andere topmodellen en voor de andere modellen uit het iets minder duurder gamma, een HMX-voordriehoek met een aluminium achtervork. Op het instapniveau is er, zoals reeds gezegd, een volledig aluminium model. Alle fietsen uit de RC-serie hebben een volledig carbon frame.

De gewichten van de complete fietsen werden nog niet meegedeeld, maar we hebben een Spark RC World Cup AXS gewogen en die kwam op 10,65 kilogram met bidonhouder. De nieuwe Spark is dus niet lichter dan de oude. We zien dat de efficiënte en de mogelijkheden bergaf steeds belangrijker worden.

De exacte prijzen van alle modellen zijn nog niet bekend en de hieronder gegeven tarieven zijn indicatief en onder voorbehoud. Ze tonen wel aan dat er geen grote prijsstijging is ten opzichte van de vorige generatie, een beetje traditie bij Scott.

Een Spark RC begint aan 3599 euro, de World Cup AXS wordt aangekondigd op 7999 euro en de exclusieve SL met Silverton SL full carbon wielen staat genoteerd voor 12999 euro.

De 900-collectie bestaat uit 9 modellen en begint op 2399 euro. De uitblinker hier is het model met AXS en een volledig carbon frame dat komt op 5999 euro. Ook hier is er een topmodel van 12999 euro met de 900 Ultimate EVO AXS.

Wat de beschikbaarheid betreft, zouden de Nederlandse, Belgische en Franse winkels hun eerste Sparks ten laatste in juli moeten ontvangen. Opgelet: dit zullen in de eerste plaats showmodellen zijn. Zij zullen potentiële klanten in staat stellen de fietsen te zien en te bestellen, maar ze mogen ze nog niet mee naar huis nemen. Dat is pas voor november. Scott gaf de voorkeur aan deze strategie, in plaats van het risico te lopen op een tekort of frustrerende vertragingen bij de levering aan de klanten. De lancering van de fiets gebeurt nu reeds, zodat de renners van het team hem al kunnen gebruiken in de wereldbeker met het oog op hun deelname aan de Olympische Spelen…

Scott Spark 2022: de terreintest

We hadden de gelegenheid om in Leogang een hele dag op de Scott Spark te rijden, vooral in zijn RC-uitvoering. Onze eerste indrukken, in afwachting van een volledige test, lees je op de volgende pagina>>