Presentatie | Shimano XTR M9100: 12-speed voor XC/Marathon, 11-speed voor enduro!

De voorbije dagen werd onze nieuwsgierigheid al meermaals geprikkeld door de teasers die Shimano de wereld instuurde. In Nove Mesto, waar dit weekend de world cup MTB neerstrijkt, was het vrijdag dan eindelijk zover. Shimano presenteerde er de gloednieuwe 12-speed Race-versie van zijn XTR-groep. Maar er is meer, want in feite gaat het om … drie XTR-groepen! Enkel of dubbel kettingblad; 12-speed en ook nog altijd een 11-speed; een versie voor XC, één voor marathon en één voor enduro … maar geen Di2 meer. De nieuwe Shimano XTR 9100 heeft meerdere pijlen op zijn boog en verrast toch wel bij bepaalde gemaakte keuzes. Vojo tekende present tijdens de persvoorstelling in Tsjechië.

Ten opzichte van zijn voorgangers kreeg de nieuwe XTR een hoekigere en minder afgeronde vorm.

We noteren wel één grote afwezige: het elektronische Di2-systeem! Op het moment dat Sram zijn pijlen richt op een draadloze elektronische MTB-groep, naar het model van de eTap-groep voor racefietsen, lijkt het erop dat Shimano zijn elektronische, kabelbediende versie laat vallen. Om zich volop te concentreren op de mechanische versies? Of om binnenkort een draadloze versie te lanceren? De tijd zal het ons leren. We kregen enkel een korte “We werken eraan” te horen als antwoord op vragen over de Di2.

In afwachting daarvan sommen we hier de details op van de nieuwe Shimano XTR M9100-groep en zijn verschillende versies. Vojo maakte deel uit van een kleine delegatie journalisten die de nieuwigheid in primeur mochten ontdekken in Nove Mesto én we konden in alle discretie al enkele foto’s schieten van de eerste exemplaren.

Een tabel met het gewicht van alle onderdelen is te vinden op de allerlaatste pagina van dit artikel (onderaan)!

Klik op de pagina’s hieronder om de details van de verschillende modellen te ontdekken >>>

Shimano XTR Race M9100: one-by en 12-speed

Beginnen doen we met de Shimano XTR Race M9100 die bedoeld is voor crosscountry. Op dit model werd elk onderdeel nauwgezet onder handen genomen om er de laatste grammen te kunnen afschaven.

Zoals verwacht heeft de nieuwe Shimano XTR-groep voortaan 12 versnellingen. Tot hiertoe kon je bij Shimano enkel terecht voor een 11-speed die aanvankelijk ontwikkeld werd voor een dubbel kettingblad. Nadien evolueerde hij op algemene aanvraag zo goed en zo kwaad mogelijk naar een groep die ook werkte met een enkel kettingblad.

Onze nieuwkomer werd echter van bij het ontwerp specifiek ontwikkeld voor een enkel kettingblad dat moest functioneren met een 10-51t cassette. Ja, je leest het goed. Een tandje meer dan bij rivaal Sram en een bereik van 510% ten opzichte van 500! Volgens Shimano is dit niet enkel en alleen om beter te doen dan zijn gezworen vijand, maar wel omdat het met deze oplossing regelmatigere schakelstappen kan aanbieden: 10-12-14-16-18-21-24-28-33-39-45-51. Je kunt trouwens ook opteren voor een 10-45t configuratie met iets kleinere schakelstappen bij de grootste kransjes.

De constructie van de cassette doet een beroep op drie materialen: staal voor de kleinste kransjes, titanium voor de middelste en aluminium voor de grootste. Hierdoor komt de nieuwe Shimano XTR 10-51t cassette uit op een gewicht van 331 gram. Dit is dertig gram minder dan de Sram XX1 Eagle.

Door het kransje van tien tanden en de 12-speed is het in dit geval technisch gezien onmogelijk om de cassette op een klassieke body te monteren. We gaan Shimano hier zeker niet verwijten dat het non-stop nieuwe standaarden op ons afvuurt, want de oude standaard bestond al tientallen jaren. Voortaan is de body voorzien van zeer fijne groeven, een beetje zoals we zien op de trapassen van Shimano. De technologie achter deze nieuwigheid kreeg de naam Micro Spline.

Heel wat merken die wielen en naven produceren, moeten nu zo snel mogelijk onderdelen kunnen aanbieden die compatibel zijn. Gelukkig heeft Shimano meegedeeld dat de nieuwe body op het merendeel van de wielen zal passen, zonder dat de volledige naaf moet vervangen worden.

Shimano biedt ook naven uit eigen huis aan, al zijn deze niet meer zo populair als in het verleden. Je hebt daarbij de keuze uit Boost-naven (110 en 148 millimeter) en klassieke naven (100 en 142 millimeter) en rechte of gebogen spaken. Het vrijloop mechanisme is van het Ratchet-type.

Door de nieuwe Micro Spline-body kon men de flanken groter maken, wat zorgde voor meer stijfheid, vooral op de 11-speed (jawel, je leest het goed, er komt een nieuwe XTR 11-speed, maar meer daarover verderop).

De achterderailleur krijgt een ander design en ontwerp. Hij wordt rechtstreeks op de pat van het frame gemonteerd, zonder tussenstuk zoals in het verleden wel het geval was. Hierdoor krijgen we een stijver en compacter geheel. Voor de kooi heb je de keuze uit twee modellen: GS (lang) en SGS (extra lang). De derailleur is nog steeds uitgerust met de Shadow+-technologie die ervoor zorgt dat er meer spanning komt op de ketting om klapperen te minimaliseren.

De derailleurwieltjes tellen voortaan 13 tanden in de plaats van 11.

De shifter mag dan wel gloednieuw zijn, een echt revolutionaire ingreep lijkt hij niet te zijn ondergaan.

Enkel de look is lichtjes veranderd.

Het crankstel kreeg nieuwe cranks en een direct mount kettingblad (een oplossing die in het verleden reeds door Shimano werd gebruikt, want het merk was in deze materie een voorloper). De Q-Factor werd zo klein mogelijk gehouden en bedraagt 162 millimeter voor de smalste versie … die trouwens niet compatibel zal zijn met alle frames.

Er zullen ook klassiekere versies van 168 millimeter verkrijgbaar zijn. Naar keuze kun je een kettingblad monteren van 30 tot 38 tanden. Die tanden moeten de ketting (van het narrow-wide type) nog beter vasthouden, zodat zelfs zonder een kettinggeleider alles zo nauwkeurig mogelijk werkt.

Ten opzichte van de vorige generatie valt er een gewichtswinst van 80 gram te noteren.

We zijn blij dat de buitenkant van de cranks opnieuw gepolijst werd (zoals op de 970-serie), waardoor de afwerkingslaag slijtvaster moet zijn, een imagoprobleem waar de vorige generatie van de XTR onder te lijden had.

Er komt ook een nieuwe 12-speed ketting met een Switchlink-snelsluiting. Deze laatste wordt in de toekomst gemeengoed op alle kettingen van Shimano.

De Shimano XTR M9100-remmen werden grondig vernieuwd. De XC-versie is uitgerust met een remklauw met twee magnesium zuigers en een nieuwe remgreep.

De bevestiging van die remgreep kreeg een nieuw ontwerp. Zo is de klembeugel op het stuur breder geworden en werd de hoofdcilinder slim tegen het stuur gepositioneerd om een stijvere rem te creëren, waardoor je krachtiger kunt remmen en een directer contactgevoel krijgt.

Gezien de ruimte die de nieuwe remgreep inneemt op het stuur, zou het de compatibiliteit met de andere schakelaars op het stuur wel eens kunnen bemoeilijken, denk maar aan de lockout van de voorvork of de hendel van de dropper post. Voor deze laatste heeft Shimano wel een oplossing, maar meer daarover bij de XTR M9120-groep die bestemd is voor enduro. De remgrepen zijn compatibel met het iSpec EV-systeem zodat je de schakelshifter aan de remgreep kunt integreren. Hierdoor is een 60 graden rotatie mogelijk en een 14 millimeter zijdelingse afstelling om de meest ergonomische handpositie op de remhendels en shifters te vinden.

En ook de remschijven zijn nieuw. Ze zijn voorzien van geoptimaliseerde Ice Tec-koelvinnen die de inspiratie haalden bij de Dura Ace-groep. De keuze gaat van 140 tot 203 millimeter.

Ook nieuw zijn de pedalen. Ze zijn iets fijner, maar het contactoppervlak is wel een tikkeltje groter.

Een tabel met het gewicht van alle onderdelen is te vinden op de allerlaatste pagina van dit artikel (onderaan)!

In het gamma is er voortaan een specifiek model voor de MTB-marathon discipline. Meer daarover op de volgende pagina >>>

Shimano XTR M9100 Marathon … nog steeds voor een dubbel kettingblad!

De cranks zijn identiek met die van het Race-model en het volstaat om je enkel kettingblad te vervangen door een dubbel kettingblad. Bij deze laatste is het kleinste kettingblad aan het grootste bevestigd, dat op zijn beurt aan de rechter crank werd bevestigd. Er is enkel een 38/28t set-up verkrijgbaar.

De cassette die bij deze groep hoort, is een 12-speed met 11-45t of een bereik van … 600%! Er is wel een specifieke achterderailleur (SGS) nodig voor deze 2×12 set-up.

De voorderailleur is er eentje van het Side Swing-type. Voor de bevestiging heb je de keuze uit een direct mount of een beugel.

De verrassing komt van de shifter voor de voorderailleur … die nog slechts één hendel telt. Het gaat om een zo eenvoudig mogelijk push-pull systeem. Een interessante ontwikkeling dat een nieuw licht werpt op het waarom Box is moeten stoppen (problemen met de patenten) met de productie van shifters met één hendel.

De remmen zijn identiek aan die van het XC-model.

Op de volgende pagina gaan we dieper in op de Shimano XTR M9120 voor enduro. Aan het eind van die pagina geven we ook het gewicht van alle onderdelen van de nieuwe XTR-groep mee >>>

Shimano XTR M9120 Enduro … nog steeds een 11-speed!

Nog een verrassing. We hadden wel enigszins verwacht dat Shimano een specifieke versie van zijn XTR-groep zou uitbrengen voor enduro (die deels al bestond), maar we hadden niet verwacht dat dit nog steeds een 11-speed zou zijn. Deze keuze is volgens het merk ingegeven door het feit dat een 11-speed eenvoudiger en betrouwbaarder is voor een discipline als enduro, waar de schakelstappen toch minder van belang zijn.

Dus ontwikkelde Shimano een nieuwe 11-speed cassette met dezelfde constructie als de 12-speed, maar natuurlijk wel met andere schakelstappen: 10-12-14-16-18-21-23-28-33-39-45 (tegenover 32-36-40-45 bij de 12-speed).

Er komt ook een specifieke 11-speed Shimano XTR M9120-achterderailleur; deze is compacter en steviger.

Ook de cranks zijn specifiek aan de 9120-serie (een bredere Q-Factor met identieke cranks, die niet verstevigd werden voor de enduro discipline) en …

… Shimano komt met een eigen XTR-kettinggeleider die geoptimaliseerd werd voor de groep. Deze ziet er minimalistisch en licht uit.

Bij de XTR-accessoires die we niet verwacht hadden, zien we ook een schakelaar voor de dropper post. Deze is compatibel met het merendeel van de kabelbediende modellen (uiteraard niet met de RockShox Reverb), aangezien deze bijna allemaal dezelfde trek ratio kennen. Uiteraard heeft deze een iSpec EV-ontwerp zodat de schakelaar kan geïntegreerd worden op de beugel van de linker remgreep.

De Shimano XTR M9120-remmen zijn specifiek en hebben een remklauw met vier zuigers die geïnspireerd is op de remklauw van de Saint, al gaat het hier om een lichtere variant. Dit is een primeur voor de XTR die tot hiertoe steeds twee zuigers telde. Sommige endurorenners maakten in het verleden dan ook de keuze om een XTR-remgreep te koppelen aan een Saint-remklauw.

De nieuwe XTR M9120-remmen zijn uitgerust met dezelfde remgrepen als de XTR Race, maar ze hebben een bredere klembeugel. Ze zijn ook uitgerust met nieuwe remleidingen die 10% stijver zijn dan de vorige, wat ook helpt om meer remkracht te ontwikkelen.

En tot slot zijn er ook nieuwe platformpedalen met een groter contactoppervlak.

Het gewicht

[gview file=”https://www.vojomag.com/app/uploads/2018/05/Feuille-de-calcul-sans-titre-Sheet1.pdf”]

In bovenstaande tabel vind je een opsomming van het gewicht van alle onderdelen en een vergelijking met de vorige generatie van de Shimano XTR-groep.

Shimano mag het nieuwe XTR 9100-gamma dan wel onderverdeeld hebben in meerdere families, maar niets of niemand zal je tegenhouden om met een andere set-up aan de slag te gaan. Zo is het perfect mogelijk om een 1×12 te monteren voor enduro indien je liever over een groter bereik beschikt, of de lichtere 1×11-optie voor crosscountry!

Beschikbaarheid en prijzen

Rest alleen nog om al deze nieuwigheden aan een test te onderwerpen op het terrein. Drie van de door Shimano gesponsorde renners zullen dit weekend tijdens de wereldbeker MTB in Nove Mesto de nieuwe Shimano XTR M9100 gebruiken, te weten Jolanda Neff (32t vooraan en 10-51t achteraan – een bike check van de nieuwe full suspension van Jolanda Neff lees je hier: www.vojomag.nl/news/kross-een-nieuwe-full-suspension-voor-jolanda-neff), Mathieu van der Poel (38t vooraan en 10-51t achteraan) en Lukas Flückiger (36t vooraan en 10-51t achteraan). Zelf zullen we nog tot deze zomer geduld moeten hebben om een eerste keer op pad te kunnen gaan met de nieuwe XTR. In de winkels is het nog wachten tot september.

De prijzen zijn te vergelijken met de prijzen van de huidige XTR, er is dus geen opvallende prijsstijging merkbaar. Hieronder geven we een overzicht van de adviesprijzen van de verschillende onderdelen (de reëel toegepaste prijzen vallen nog af te wachten, want uit ervaring weten we dat deze vaak nog wat lager liggen). 

• Cassette: 349 euro (11-speed) of 399 euro (12-speed)
• Crankstel: 399 euro (enkel) of 579 euro (dubbel)
• Achterderailleur: 249 euro
• Voorderailleur: 109 euro
• Shifter: 129 euro (per stuk)
• Remmen: 239 euro (Race) of 259 euro (Enduro) per paar, exclusief de remschijven

Meer info op www.ridextr.com

[summary